1. Vat het niet persoonlijk op
Veel mensen zien het krijgen van kritiek automatisch ook als een persoonlijke aanval. Er zijn natuurlijk wel mensen die ervan genieten om anderen neer te halen, maar er is een verschil tussen constructieve kritiek en hatelijke veroordeling. Het leren ontcijferen van dat verschil is de eerste stap om kritiek niet persoonlijk op te vatten.
Makkelijker gezegd dan gedaan? Inderdaad… maar wel essentieel.
Besef dat de constructieve kritiek niet over jou als persoon gaat. Als iemand voorstelt iets op een andere manier te doen, dan heeft die kritiek niets met jouw persoonlijkheid te maken maar met je manier van doen, je handelen. Laatst hoorde ik een collega klagen dat iemand haar ervan had beschuldigd dat ze te langzaam was, en ze was er behoorlijk van streek van. Maar langzaam zijn is geen karakterfout; het is eerder een kwestie van productiviteit… Daar is dus niets persoonlijks aan.
2. Luister naar wat er gezegd wordt
Geef de persoon die jou bekritiseert de kans om zijn of haar punt te maken. Luister echt goed naar de ander. Niemand is perfect en van fouten kunnen we leren. Probeer te kijken of datgene wat deze persoon zegt ook klopt. Kun je de situatie vanuit zijn of haar oogpunt bekijken?
Door eerst te luisteren en niet te reageren, zal de ander je beter respecteren. Niemand vindt het leuk om kritiek te geven (met uitzondering van de paar sadisten die ervan genieten). De meeste mensen kunnen niet goed met kritiek omgaan, dus door eerst te luisteren en niet te reageren, maak je een moeilijke situatie al een stuk makkelijker – voor jullie allebei.
3. Probeer te kijken of je er ook wat aan kunt hebben
Bij constructieve kritiek is er altijd wel een reden zijn waarom de ander kritiek geeft. Dus probeer te kijken of je er ook wat aan kunt hebben. Kijk of je iets kunt leren van de kritiek. Stel vragen als er iets in je opkomt. Vraag om uitleg als je niet zeker bent van wat de ander probeert duidelijk te maken. Het beste wat je kunt doen is om de situatie als een leervolle ervaring te zien en een open geest te hebben. Misschien leer je wel iets wat later erg van pas zal komen. Daar kom je pas achter als je alles wat je verteld wordt zorgvuldig en zo objectief mogelijk evalueert.
Als je vermoedt dat de kritiek alleen maar een persoonlijke aanval is, probeer dan geen ruzie te maken. Dat is verspilde energie. Als iemand echt alleen maar uit is op een persoonlijke aanval, dan kun je hem of haar toch niet van gedachten veranderen. Door te ruziën gooi je alleen maar olie op het vuur.
In zo’n geval is het vaak beter om gewoon weg te lopen van de situatie, om de boel wat te laten ‘afkoelen’.
Maar als je denkt dat het wel nut heeft om in discussie te gaan, denk dan altijd goed na voor je iets zegt. Een wijze vriend raadde me eens aan om altijd tot tien te tellen voor je iets zegt, dan zullen je woorden veel meer wijsheid bevatten dan als wanneer je ze vanuit een impuls zou uitspuwen.
4. Wees dankbaar
Wanneer alles gezegd is, bedank de ander dan voor wat hij of zij te zeggen had, ongeacht of je wel of niet eens bent met het gezegde. Misschien komt het later nog eens van pas, of verander je door nieuwe inzichten van gedachten. Je zult jezelf dan ook dankbaar zijn dat je kalm en professioneel met zo’n moeilijke situatie bent omgegaan. Het laat ook een goede indruk achter bij de ander, want het getuigt van volwassenheid en professionaliteit.
Tekst: Nadia Ballas-Ruta. Foto: Herby.