Een Japanse zenmeester ontving eens een universiteitsprofessor die hem het een en ander wilde vragen over zen. De meester bood hem een kopje thee aan. De Japanse theeceremonie is lang en complex en de wetenschapper verloor steeds meer zijn geduld terwijl de meester rustig de vierenvijftig stappen van de ceremonie doorliep. Toen de thee klaar was, begon hij het kopje van zijn bezoeker in te schenken. Toen het kopje vol was, bleef hij doorschenken.
De thee begon te over de rand van het kopje te stromen en de professor kon zich niet langer inhouden. “Het is al vol. Er kan niks meer in!”
“Net als dit kopje,” zei de zenmeester, “ben jij ook vol van je eigen meningen en ideeën. Hoe kan ik je iets leren als je niet eerst je kopje leegt?”
Het menselijke intellect is iets wonderbaarlijks. Het is de oorsprong van talloze ontdekkingen, gemakken en uitvindingen die onze wereld blijven innoveren. Het is fascinerend om te zien hoe snel de techniek vooruitgang maakt — wat we nu normaal vinden, was een paar decennia geleden nog science fiction. Maar hoe wonderbaarlijk complex de geest ook is, hij werkt nog steeds binnen de beperkingen van dualiteit. Goed of slecht, juist of verkeerd, licht of duister, boven of onder; dit zijn de principes die het intellect leiden.
Het intellect kan onmogelijk voorbij zijn eigen beperkingen te zien. Ja, onmogelijk, want het intellect kan bijvoorbeeld ook het fenomeen liefde niet begrijpen. Het kan er misschien een poging toe doen door het gevoel te beschrijven of uit te leggen welke chemische reacties dat gevoel van liefde veroorzaken, maar toch kan het intellect nooit volledig begrijpen wat liefde is.
Als we bewustzijn willen ervaren, moeten we voorbij het rijk van het intellect gaan. We moeten het vertrouwde achterlaten en het onbekende verkennen. De muren die we hebben opgetrokken, houden ons veilig, maar ze houden ons ook gevangen in ontevredenheid. Onze natuurlijke nieuwsgierigheid zal altijd vanuit ons onderbewuste blijven knagen en ons aanmoedigen om voorbij het bekende te gaan en méér te zoeken.
In de westerse maatschappij prijzen we het intellect boven alles, maar toch is het zo beperkt. En dat is maar goed ook, want als we alles zouden begrijpen, zouden het mysterie dat het leven zo’n avontuur maakt juist wegvallen. Het is de onzekerheid die spanning en sensatie toevoegt aan het leven. Wat zou het toch saai zijn als we alle antwoorden wisten!